Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун ТИПТҮҮ УСТАВЫ

2-тиркеме
		(Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2024-жылдын 8-майындагы № 220 токтомуна)

Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун
ТИПТҮҮ УСТАВЫ

1-глава. Жалпы жоболор

1. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун ушул типтүү уставы (мындан ары - Типтүү устав) "Билим берүү жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 18, 19, 30-беренелерине ылайык иштелип чыккан жана башталгыч кесиптик билим берүү уюмдарынын окуу, тарбиялык, методикалык жана өндүрүштүк ишин уюштуруу тартибин аныктайт.

2. Бул Типтүү устав менчигинин түрүнө жана ведомстволук таандыктыгына карабастан, кесиптик башталгыч билим берүүнүн бардык билим берүү уюмдарына жайылтылат.

3. Кесиптик башталгыч билим берүү уюму кесиптик башталгыч билим берүүнүн программалары боюнча квалификациялык эмгектин кызматкерлерин даярдоону, квалификациясын жогорулатууну жана кайра даярдоону жүзөгө ашырат.

4. Кесиптик башталгыч билим берүү уюму өз ишин Кыргыз Республикасынын Конституциясынын, "Билим берүү жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын, ошондой эле ушул Типтүү уставдын жана Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларынын негизинде жүзөгө ашырат.

5. Кесиптик башталгыч билим берүү уюму өз алдынча юридикалык жак болуп саналат, Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик гербинин сүрөтү түшүрүлгөн жана мамлекеттик жана расмий тилдерде аталышы жазылган мөөрү, өз алдынча балансы, жүгүртүү каражаттары болот.

6. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун иши үчүн негиз болуп билим берүү ишин жүргүзүү укугуна лицензиянын болушу саналат.

7. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун иши, функциялары, башка уюмдар, мекемелер жана ишканалар менен өз ара мамилелери, финансылык-чарбалык ишинин өзгөчөлүктөрү анын уюштуруучусу тарабынан бекитилүүчү уставда аныкталат.

8. Түзөтүү мекемелери жана кесиптик окуу жайлары квалификациялуу жумушчу кадрларды даярдоону соттолгондорго кесиптик билим берүү жөнүндө келишимдин негизинде жүргүзөт.

2-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун милдеттери

9. Кесиптик башталгыч билим берүү билим берүү уюмунун негизги милдеттери төмөнкүлөр болуп саналат:

1) квалификациялуу жумушчуларды, кызматчыларды жана ишкерлерди эмгек рыногунун талаптарына, ошондой эле ишканалардын, мекемелердин, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын муктаждыктарына жана өтүнмөлөрүнө ылайык даярдоо;

2) түзөтүү мекемелеринде кармалган соттолгондорду эмгек рыногунун талаптарына ылайык кесиптер жана адистиктер боюнча кесиптик даярдоо жана өндүрүштүк квалификациясын жогорулатуу;

3) кесиптик башталгыч билим берүүнүн мамлекеттик стандарттарын ишке ашыруу;

4) социалдык планда аз корголгон топтордун өкүлдөрүнө (жетимдерге, ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдарга, аз камсыз болгон жана көп балалуу үй-бүлөлөрдөгү адамдарга, качкындарга, жумушсуздарга) билим берүү кызматтарын көрсөтүү;

5) үзгүлтүксүз кесиптик даярдоону, анын ичинде жумуш ордунда окутууну жүзөгө ашыруу үчүн шарттарды түзүү;

6) тигил же бул кесип боюнча даярдоонун талаптарына ылайык кесиптик окутууну уюштуруу үчүн оптималдуу шарттарды түзүү;

7) билим берүү уюмунун окуу-өндүрүштүк комплексинин, окуу-өндүрүштүк устаканаларынын жана окуу чарбаларынын базасында туруктуу жана кошумча убактылуу жумуш орундарын түзүү;

8) жаңы технологияларды, педагогикалык илимдин жетишкендиктерин жана алдынкы тажрыйбаны киргизүүнүн эсебинен жумушчуларды даярдоонун сапатын жогорулатуу;

9) кесиптик билим берүүнү окуу жана методикалык камсыздоону, анын ичинде окутуунун техникалык каражаттарын дайыма толуктап туруу жана жаңылоо;

10) кесиптик багыт берүүгө, коомдук пайдалуу эмгекке аң-сезимдүү мамиле жасоого тарбиялоого катышуу.

3-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун окуу жана тарбия ишин уюштуруу

10. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунда билим алуучуларды даярдоо, кайра даярдоо жана квалификациясын жогорулатуу Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети тарабынан бекитилүүчү Кесиптик башталгыч билим берүүнүн кесиптеринин жана адистиктеринин тизмесине ылайык кесиптер (адистиктер) боюнча жүргүзүлөт. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдары жаңы кесиптер (адистиктер) боюнча, анын ичинде билим берүү уюму үчүн профилдик эмес кесиптер боюнча аталган кесип (адистик) боюнча институттук жана/же программалык аккредитациядан өткөн шартта окутууну уюштурууга укуктуу.

11. Кесиптер боюнча даярдоону, кайра даярдоону жана квалификацияны жогорулатууну уюштуруу үчүн кесиптик башталгыч билим берүү уюмунда билим берүү жана илим жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан бекитилген, гербдүү мөөр менен күбөлөндүрүлгөн типтүү окуу планын камтыган окуу-пландоочу документтердин топтому, ошондой эле предметтер боюнча программалардын топтому болууга тийиш. Кесиптик башталгыч билим берүү уюму өзүнүн ишинин өзгөчөлүктөрүн эске алуу менен учурдагы окуу жылына жумушчу окуу планын жана зарыл болгон окуу программаларын иштеп чыгат, алар билим берүү жана илим жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын облустук (шаардык) методикалык органы тарабынан бекитилет.

12. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарында окуу жылы 1-сентябрда башталат жана 30-июнда аяктайт. Билим алуучуларды окуу учурунда сабактардан окуу процессине байланышпаган иштерге алаксытууга тыюу салынат.

13. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарында окутуунун негизги тилдери мамлекеттик жана расмий тилдер болуп саналат, ошол эле учурда окутуу каалаган башка тилде жүргүзүлүшү мүмкүн. Башталгыч кесиптик билим берүү системасы билим алуучуларга окутуу тилин тандоо мүмкүнчүлүгүн камсыз кылат. Бардык билим берүү уюмдарында кыргыз, орус жана чет тилдеринин бирин үйрөнүү милдеттүү болуп саналат жана билим берүү стандарттары менен регламенттелет.

14. Күндүзгү окуу топторунун саны 25 адамдан кем болбошу керек. Окутуу кыргыз тилинде жүргүзүлгөн топтордо чет тилдерди, орус тилин, окутуу орус тилинде жүргүзүлгөн топтордо кыргыз тилин үйрөнүүдө топтор эки чакан топко бөлүнөт. Дене тарбия сабактары бир жыныстагы 8ден кем эмес адам болсо, эркек балдар жана кыздар үчүн өзүнчө өткөрүлөт.

15. Бюджеттен тышкаркы каражаттардын эсебинен каржылануучу топтордо билим алуучулардын саны окутуу келишимине ылайык аныкталат.

16. Минималдуу жүктөмгө, теориялык жана өндүрүштүк окутуунун катышына, практиканын узактыгына, экзамендик сессияларга, каникулга, окуу жылын аяктоо жана экзамендерди өткөрүү тартибине карата талаптар саламаттык сактоо чөйрөсүндөгү ыйгарым укуктуу органдын сунуштарына ылайык билим берүү жана илим жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан белгиленет.

17. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарында окутуу квалификациялык экзамендер менен аяктайт, аларды өткөрүү үчүн иш берүүчүлөрдүн же окуу профили боюнча ассоциациянын өкүлүнүн (экзамендик комиссиянын төрагасы), окутуучулардын, өндүрүштүк окутуу устаттарынын катышуусу менен экзамендик комиссиялар түзүлөт. Зарыл учурларда экзамендик комиссиянын курамына кызыкдар уюмдардын өкүлдөрү киргизилет.

18. Кесиптик башталгыч билим берүү программалары боюнча окууну аяктаган жана жыйынтыктоочу аттестациядан өткөн адамдарга тиешелүү билим деңгээли жөнүндө мамлекеттик үлгүдөгү документтер берилет.

19. Кесиптик башталгыч билим берүү программасын өздөштүргөн адамдарга квалификациялык сертификат берилет. Окуунун жыйынтыгы боюнча кесиптик циклдин предметтери боюнча теорияны мыкты билгендигин көрсөткөн, квалификациялык экзаменди эң жакшы тапшырган жана жогорку разрядды алган бүтүрүүчүлөргө артыкчылык менен квалификациялык сертификат берилет.

20. Жалпы орто жана кесиптик башталгыч билим берүүнүн интеграцияланган программасын өздөштүргөн адамдарга жалпы орто билими жөнүндө аттестат берилет.

21.Кыска мөөнөттүү кесиптик даярдоо, кайра даярдоо жана квалификацияны жогорулатуу программаларын өздөштүргөн адамдарга сертификат берилет.

22. Объекттерде же транспорт каражаттарында иштөөгө уруксат берүү үчүн атайын уюмдардын жана ведомстволордун көзөмөлүндө турган объекттерде иштөө менен байланышкан кесиптер боюнча билим берүү программаларын өздөштүргөн адамдарга күбөлүк берилет. Күбөлүк квалификациялык сертификат менен кошо же өзүнчө берилиши мүмкүн.

23. Кесиптик башталгыч билим берүү программалары баскычтар боюнча түзүлүшү мүмкүн. Ар бир баскычты аяктагандан кийин бүтүрүү экзамени каралышы керек, анын жыйынтыгы боюнча билим алуучу окуу мезгилинде жетишкен квалификацияга ээ болот. Окуу жайын мөөнөтүнөн мурда аяктаган учурда билим алуучу мамлекеттик үлгүдөгү документти алууга укуктуу.

Мамлекеттик үлгүдөгү документ билим алуучу жүйөлүү себептер менен толук окуу курсун бүтүрбөгөн, бирок 1 жылдан кем эмес окуган жана биринчи баскычтагы окуу программаларын өздөштүргөн учурларда да берилет. Башка учурда окугандыгы жөнүндө маалымкат берилет.

24. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдары билим алуучу жаштарды адеп-ахлактык, эстетикалык, укуктук, дене-бой, аскердик-патриоттук тарбиялоо жаатындагы ишти өркүндөтүү боюнча ишти уюштурат, билим алуучулар арасында укук бузууларды алдын алуу боюнча укук коргоо органдары менен жана билим алуучулардын сергек жашоо мүнөзүн камсыз кылуу боюнча саламаттык сактоо органдары менен биргелешкен иштерди жүргүзөт.

25. Билим алуучулардын чыгармачылык жөндөмдөрүн өнүктүрүү, башталгыч кесиптик билим берүү уюмдарында эс алууну уюштуруу максатында кызыкчылыктар боюнча клубдардын, спорттук секциялардын, факультативдердин ж.б. иштери уюштурулат.

26. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдары ченемдик документтерге ылайык эрезеге жеткен калкты, ошондой эле жумушсуз жарандарды иш менен камсыз кылуу кызматтарынын жолдомолору боюнча эмгек рыногунда суроо-талапка ээ болгон кесиптер боюнча окутууну уюштурат.

27. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдары өздөрүнүн ишин өркүндөтүүгө багытталган эл аралык долбоорлорду ишке ашырууга катышат.

28. Кесиптик лицейде жалпы орто жана башталгыч кесиптик билим берүүнүн интеграцияланган программасын өздөштүргөн билим алуучуларга жалпы орто билими жөнүндө аттестат берилет.

29. Жалпы орто билим берүү курсу үчүн жалпы билим берүү программаларын "эң жакшы" (бардык жалпы билим берүү предметтери боюнча үч жыл ичинде бардык жыйынтыктоочу баалар "5" болушу керек) өздөштүргөн жана бүтүрүүчү экзамендерди "эң жакшы" деген баага тапшырган билим алуучуларга Кыргыз Республикасынын билим берүү жана илим жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органынын колдонуудагы нускамалык документтерине ылайык артыкчылык менен аттестат берилет.

30. Кесиптик окуу жайларды аяктаган жана квалификациялык экзамендерди тапшырган билим алуучуларга өндүрүштүк квалификация ыйгарылат жана мамлекеттик үлгүдөгү сертификат берилет.

Бүтүрүүчү квалификациялык экзамендерге киргизилбеген же аларды тапшырбаган билим алуучуларга мамлекеттик үлгүдөгү маалымкат берилет. Бүтүрүүчү квалификациялык экзамендерди кайталап тапшырууга 6 айдан эрте эмес убакытта уруксат берилет.

Билим алуучулардын кесиптик окуу жайын аяктагандыгы жөнүндө документтери түзөтүү мекемелеринин атайын бөлүгүнө тапшырылат, соттолгондордун өздүк делолорунда сакталат жана эркиндигинен ажыратуу жайларынан бошотууда же мөөнөтүнөн мурда бошотууда алардын колуна кол койдуруу менен берилет.

Билим алуучулар башка түзөтүү мекемелерине которулган учурда соттолгон адам чыгып кеткен түзөтүү мекемесинин администрациясы которулган жери боюнча кесиптик окуу жайларына аяктагандыгы жөнүндө документ жиберет.

4-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарында өндүрүштүк ишти уюштуруу

31. Өндүрүштүк ишти өркүндөтүү жана кеңейтүү, ошондой эле материалдык-техникалык базаны натыйжалуу пайдалануу максатында кесиптик башталгыч билим берүү уюму:

1) өндүрүштүн көлөмүн, буюмдардын номенклатурасын жана ассортиментин, акы төлөнүүчү кызмат көрсөтүүлөрдүн түрлөрүн кеңейтүүнү камсыз кылат;

2) өндүрүштүк иштин план-божомолунун аткарылышын камсыз кылат;

3) жаңы жана иштеп жаткан окуу-өндүрүштүк устаканаларды, участкаларды, жумуш орундарын түзүү жолу менен окуу-өндүрүштүк аянттарды сарамжалдуу пайдаланууну уюштурат;

4) материалдарды, сырьену, комплекттөөчү материалдарды сатып алууга, курулмаларды курууга көмөк көрсөтүү максатында жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жана айыл чарба секторунун жетекчилери менен байланыш түзөт; .

5) материалдык-техникалык базаны жаңылоо жана толуктоо боюнча иштерди жүргүзөт;

6) чыгарылган продукциянын сапатын жогорулатат;

7) айыл чарба техникасынын, транспорт каражаттарынын жана жабдуулардын сакталышын камсыз кылат;

8) эскирген материалдык-техникалык каражаттарды эсептен чыгарууну Кыргыз Республикасынын бухгалтердик эсеп жөнүндө мыйзамдарына ылайык жүргүзөт.

32. Өндүрүштүк жана теориялык окутуудан өтүү үчүн билим алуучулар кесиптер боюнча саны 20-25 адамдан турган окуу топторуна биригет. Айрым окуу топтору материалдык-техникалык базанын болушуна жана абалына жараша өндүрүштүк окутуу үчүн 12-15 адамдан бирок 6 адамдан аз эмес санда комплекттелет. Окуу топтору жаш курагын чектебестен, салыштырмалуу билим деңгээли бирдей болгон адамдардан түзүлөт.

Жатак-абактарга, тарбия абактарына караштуу кесиптик окуу жайлардын филиалдарында окутуу мөөнөтү 5 ай деп белгиленет жана топтордун саны 12-15 адамды түзөт.

5-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарында методикалык иштерди уюштуруу

33. Инженердик-педагогикалык кызматкерлерге методикалык жардам көрсөтүү, алардын кесиптик деңгээлин жогорулатуу үчүн башталгыч кесиптик билим берүү уюму:

1) методикалык иштин бардык формаларын уюштурат: методикалык (предметтик) комиссиялар, семинар-практикумдар, алдынкы тажрыйба мектептери, педагогикалык окуулар, ошондой эле инженердик-педагогикалык кызматкерлер менен индивидуалдуу-методикалык иштер;

2) билим алуучуларды окутуунун жана тарбиялоонун сапатын жакшыртууда, окуу-тарбиялоо процессин өркүндөтүүдө, инженердик-педагогикалык кызматкерлердин педагогикалык чеберчилигин жогорулатууда жана педагогикалык чыгармачылыкты өнүктүрүүдө окутуучуларга жана өндүрүштүк окутуу устаттарына методикалык жардам көрсөтөт;

3) окуу жайдын окуу-тарбиялык жана методикалык иштеринин абалын изилдейт, билим алуучулардын билиминин, жөндөмүнүн жана көндүмдөрүнүн сапатын, текшерүү жана контролдоо иштеринин, экзамендердин натыйжаларын талдайт жана окутуунун, тарбиялоонун, педагогикалык эмгекти илимий уюштуруунун натыйжалуулугун жана сапатын жогорулатууда инженердик-педагогикалык кызматкерлерге жардам көрсөтөт;

4) окуу жайынын инженердик-педагогикалык кызматкерлеринин билим алуучуларды окутуунун жана тарбиялоонун натыйжалуу формаларын жана методдорун, көрсөтмө куралдарды жана окутуунун заманбап техникалык каражаттарын колдонуу боюнча ишин изилдейт, жалпылайт жана алдынкы тажрыйбаны практикага киргизүүгө жардам берет;

5) билим берүү программаларын комплекстүү методикалык камсыздоо, окуу кабинеттерин, устаканаларды, лабораторияларды жабдууну өркүндөтүү, ошондой эле методикалык материалдарды, көрсөтмө куралдарды, методикалык иштелмелерди даярдоо боюнча иштерди уюштурат;

6) жумушчу окуу пландарын жана программаларды, анын ичинде иш менен камсыз кылуу кызматтарынын жолдомосу боюнча эрезеге жеткен калкты жана жумушсуз жарандарды окутуу үчүн жумушчу окуу пландарын, ошондой эле Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети тарабынан бекитилген Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарында окутулуучу кесиптердин тизмесине киргизилбеген кесиптер боюнча программаларды иштеп чыгат.

6-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарынын билим алуучулары

34. Билим алуучуларды комплекттөө жоопкерчилиги кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун директоруна жүктөлөт.

35. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарына билим алуучуларды кабыл алуу http://2020.edu.gov.kg сайтында "Абитуриент Online" автоматташтырылган маалыматтык системасы аркылуу онлайн тапшыруунун жыйынтыгы боюнча абитуриенттердин жеке арыздарынын жана жалпы билим берүүнүн белгилүү бир баскычын аяктагандыгы жөнүндө документтердин негизинде директордун буйругу менен жүргүзүлөт.

36. Кесиптик окуу жайларга билим алуучуларды кабыл алуу түзөтүү мекемесинин жетекчилиги менен макулдашылган соттолгон адамдардын жеке арыздарынын негизинде кесиптик окуу жайдын директорунун буйругу менен жүргүзүлөт.

Ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү соттолгон адамдар, пенсия курагына жеткен эркектер жана аялдар өз каалоосу боюнча тиешелүү кесиптик даярдыктан өтө алат.

Кесиптик окуу жай түзөтүү мекемелеринин администрациясы менен биргеликте кесиптер боюнча окуу топторун түзөт.

37. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарына тапшырып жаткан абитуриенттер ден соолугунун абалы боюнча тандап алган кесиби боюнча иштөөгө жарамдуулугун аныктоо предметине медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүүгө тийиш.

38. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарынын билим алуучулары белгиленген тартипте стипендия, жатакана, ал эми 2-3 жыл окуган билим алуучулар - башталгыч кесиптик билим берүү уюмдары үчүн аныкталган ченемдер боюнча тамак-аш менен камсыз кылынат.

39. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарынын билим алуучулары сабактарга катышууга, окуп жаткан адистиги боюнча билимге жана өндүрүштүк көндүмдөргө тырышчаактык жана туруктуулугу менен ээ болууга, тартиптүү болууга, жүрүм-турум эрежелерин жана коопсуздук техникасын так сактоого, жетекчилердин, устаттардын жана окутуучулардын талаптарын аткарууга, ишканада активдүү өндүрүштүк кызматкер болууга милдеттүү.

40. Билим алуучулар сабакты үзгүлтүккө учуратуучу мөөнөтүнөн ашык жумуштарды аткарууга тартылышы жана бүтүндөй окуу мезгилинин ичинде башка бөлүмдөргө которулушу мүмкүн эмес. Өзгөчө зарыл болгон учурда республиканын чегинде билим алуучуларды которууга билим берүү жана илим жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан уруксат берилиши мүмкүн.

41. Окуу сабактарын жүйөлүү себептерсиз дайыма калтырган, адистикке ээ болуудан качкан, ошондой эле башталгыч кесиптик билим берүү уюмдарынын ички тартип эрежелерин бузган билим алуучулар аларга карата коомдук жана тартиптик таасир этүүнүн бардык чаралары колдонулгандан кийин педагогикалык кеңештин чечими боюнча башталгыч кесиптик билим берүү уюмдарынан чыгарылат.

42. Окуу процессинин натыйжалуулугун, сабактарга катышууну жакшыртуу максатында кесиптик окуу жайдын билим алуучулары түзөтүү мекемелеринин администрациялары тарабынан оперативдүү же медициналык көрсөткүчтөр менен байланышкан учурлардан тышкары, окуу жылынын ичинде мөөнөтүнөн ашык жумуштарды аткарууга тартылышы жана башка түзөтүү мекемелерине которулушу мүмкүн эмес.

Билим алуучулар ушул сыяктуу кесиптик окуу жайлары иштеген башка түзөтүү мекемелерине которулган учурда, билим алуучулар чыгып кеткен кесиптик окуу жайынын администрациясы ошол кесип боюнча окуусун аяктоо үчүн аларды которууну ишке ашырат.

7-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун жетекчилиги

43. Кесиптик башталгыч билим берүүнүн уюмунун ишин Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети аныктаган тартипте ыйгарым укуктуу орган тарабынан дайындалуучу жана ээлеген кызмат ордунан бошотулуучу директор жетектейт.

44. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун директору бардык категориядагы билим алуучуларды даярдоонун, кайра даярдоонун сапаты, материалдык-техникалык базанын сакталышы жана толукталышы, мамлекеттик каражаттардын максаттуу чыгымдалышы үчүн толук жоопкерчилик тартат, инженердик-педагогикалык жамааттын иши үчүн оптималдуу шарттарды түзөт, инженердик-педагогикалык кызматкерлердин квалификациясын 5 жылда бир жолудан кем эмес жогорулатууну камсыз кылат.

45. Окуу-тарбиялык жана өндүрүштүк процесстерди уюштурууга карата талаптардын аткарылышын камсыз кылуу, башталгыч кесиптик билим берүү уюмдарында инженердик-педагогикалык кадрлардын квалификациясынын деңгээлин жогорулатуу максатында педагогикалык кеңештер иш алып барат, ошондой эле методикалык комиссиялар, көзөмөлчүлүк кеңештери түзүлөт, алардын иштөө тартиби тиешелүү ченемдик документтер менен аныкталат.

46. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарынын жетекчилери жана педагогикалык кызматкерлери аттестациядан Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети тарабынан аныкталган тартипте өтөт.

47. Түзөтүү мекемесинин алдындагы кесиптик окуу жайынын филиалдарынын ишине кесиптик окуу жайдын директору тарабынан кызматка дайындалуучу жана кызмат ордунан бошотулуучу башчы жетекчилик кылат.

8-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмун каржылоо

48. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарын каржылоонун негизги булагы болуп республикалык бюджет жана атайын каражаттар саналат.

49. Каржылоонун кошумча булактары төмөнкүлөр болушу мүмкүн:

1) мамлекеттик жана муниципалдык акы төлөнүүчү кызмат көрсөтүүлөрдөн түшкөн каражаттар;

2) демөөрчүлүк жардамдын жана ыктыярдуу төлөмдөрдүн каражаттары;

3) көзөмөлчүлүк төлөмдөр;

4) кайрымдуулук же гранттык жардамдын каражаттары;

5) биргелешкен илимий-изилдөө иштерин жүргүзүү үчүн эл аралык институттардын каражаттары;

6) өздүк өндүрүштөгү товарларды сатуудан түшкөн каражаттар;

7) бюджеттик кредиттерди жоюунун эсебинен республикалык бюджетке кайтарылган каражаттар;

8) билим берүү, окуу-өндүрүштүк иштен түшкөн кирешелер;

9) Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети тарабынан аныкталуучу башка каражаттар.

50. Контракттык окутуу үчүн акынын өлчөмү ар бир окуу жылына окуу жайдын жетекчиси тарабынан тиешелүү мамлекеттик органдар менен Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте макулдашуу боюнча бекитилүүчү чыгымдар сметасында аныкталат.

Окутуунун сметалык наркы окуу, тарбия жана илимий процесстерди жүргүзүүгө жана маалыматтык камсыздоого, окуу жайды учурдагы кармоого, эмгек акы төлөөгө каражаттарды түзүүгө, материалдык-техникалык базаны өнүктүрүүгө жана кызматкерлерди материалдык жактан стимулдаштырууга, билим алуучуларды социалдык колдоого чыгымдарды камтууга тийиш.

51. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдары материалдык, эмгектик жана финансылык ресурстарды үнөмдүү жана максатка ылайык чыгымдоону, кызматкерлерге эмгек акы төлөөнүн колдонуудагы жоболорун жана шарттарын туура колдонууну жана мамлекеттик менчиктин сакталышын камсыз кылат, билим алуучуларды кабыл алуунун жана бүтүрүп чыгаруунун план-божомолун жана окуу жайларды кармоого карата чыгымдар сметасын аткарат, бухгалтердик жана статистикалык отчетторду түзөт жана өз убагында берет.

9-глава. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарын кайра уюштуруу жана жоюу

52. Кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарын кайра уюштуруу жана жоюу "Билим берүү жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 18-беренесине ылайык жүзөгө ашырылат.

53. Мамлекеттик кесиптик башталгыч билим берүү уюмдарынын уюштуруучусу болуп Кыргыз Республикасынын билим берүү жана илим жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органы саналат.

54. Кесиптик башталгыч билим берүүнүн мамлекеттик эмес билим берүү уюмдары Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинде, "Билим берүү жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамында жана башка ченемдик укуктук актыларда белгиленген тартипте кайра уюштурулат жана жоюлат.

Юридикалык жана/же жеке жактар, анын ичинде чет өлкөлүктөр мамлекеттик эмес башталгыч кесиптик билим берүү уюмдарынын уюштуруучулары боло алат.

55. Билим берүү уюму жоюлган учурда документтер "Кыргыз Республикасынын улуттук архив фонду жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык сакталат.

Приложение 2
		(к постановлению Кабинета Министров Кыргызской Республики от 8 мая 2024 года № 220)

ТИПОВОЙ УСТАВ
образовательной организации начального профессионального образования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящий Типовой устав образовательной организации начального профессионального образования (далее - Типовой устав) разработан в соответствии со статьями 18, 19, 30 Закона Кыргызской Республики "Об образовании" и определяет порядок организации учебной, воспитательной, методической работы и производственной деятельности образовательных организаций начального профессионального образования.

2. Настоящий Типовой устав распространяется на все образовательные организации начального профессионального образования вне зависимости от форм собственности, ведомственной принадлежности.

3. Образовательной организацией начального профессионального образования осуществляет подготовка, повышение квалификации и переподготовка работников квалифицированного труда по программам начального профессионального образования.

4. Образовательная организация начального профессионального образования осуществляет свою деятельность на основе Конституции Кыргызской Республики, Закона Кыргызской Республики "Об образовании", а также настоящего Типового устава и других нормативных правовых актов Кыргызской Республики.

5. Образовательная организация начального профессионального образования является самостоятельным юридическим лицом, имеет печать с изображением Государственного герба Кыргызской Республики и наименованием на государственном и официальном языках, самостоятельный баланс, оборотные средства.

6. Основанием для деятельности образовательной организации начального профессионального образования является наличие лицензии на право ведения образовательной деятельности.

7. Деятельность образовательной организации начального профессионального образования, функции, взаимоотношения с другими организациями, учреждениями и предприятиями, особенности финансово-хозяйственной деятельности определяются уставом, утверждаемым ее учредителем.

8. Исправительные учреждения и профессиональные училища производят подготовку квалифицированных рабочих кадров на основании договора о профессиональном образовании осужденных.

Глава 2. Задачи образовательной организации начального профессионального образования

9. Основными задачами образовательной организации начального профессионального образования являются:

1) подготовка квалифицированных рабочих, служащих и предпринимателей в соответствии с требованиями рынка труда, а также потребностями и заявками предприятий, учреждений, органов местного самоуправления;

2) профессиональная подготовка и повышение производственной квалификации осужденных, содержащихся в исправительных учреждениях, по профессиям и специальностям в соответствии с требованиями рынка труда;

3) реализация государственных стандартов начального профессионального образования;

4) оказание образовательных услуг представителям групп, наименее защищенных в социальном плане (сироты, лица с ограниченными возможностями здоровья, лица из малообеспеченных и многодетных семей, беженцы, безработные);

5) создание условий для осуществления непрерывной профессиональной подготовки, включая обучения на рабочем месте;

6) создание оптимальных условий для организации профессионального обучения в соответствии с требованиями подготовки по той или иной профессии;

7) создание постоянных и дополнительных временных рабочих мест на базе учебно-производственных комплексов, учебно-производственных мастерских и учебных хозяйств образовательной организации;

8) повышение качества подготовки рабочих за счет внедрения новых технологий, достижений педагогической науки и передового опыта;

9) постоянное пополнение и обновление учебного и методического обеспечения профессионального образования, включая технические средства обучения;

10) участие в профессиональной ориентации, воспитании сознательного отношения к общественно полезному труду.

Глава 3. Организация учебной и воспитательной деятельности образовательной организации начального профессионального образования

10. Подготовка, переподготовка и повышение квалификации учащихся в образовательной организации начального профессионального образования проводятся по профессиям (специальностям) в соответствии с Перечнем профессий и специальностей начального профессионального образования, утверждаемым Кабинетом Министров Кыргызской Республики. Образовательные организации начального профессионального образования имеют право организовывать обучение по новым профессиям (специальностям), в том числе непрофильным для образовательной организации, при условии прохождения институциональной и/или программной аккредитации по данной профессии (специальности).

11. Для организации подготовки, переподготовки и повышения квалификации по профессиям образовательная организация начального профессионального образования должна иметь комплект учебно-планирующей документации, включающий типовой учебный план, утвержденный уполномоченным государственным органом в области образования и науки, заверенный гербовой печатью, а также комплект программ по предметам. Образовательная организация начального профессионального образования с учетом особенностей своей деятельности разрабатывает на текущий учебный год рабочий учебный план и необходимые учебные программы, которые утверждаются областным (городским) методическим органом уполномоченного государственного органа в области образования и науки.

12. Учебный год в образовательных организациях начального профессионального образования начинается 1 сентября и заканчивается 30 июня. Отвлечение учащихся от занятий в учебное время на работы, не связанные с учебным процессом, запрещается.

13. Основными языками обучения в образовательных организациях начального профессионального образования являются государственный и официальный языки, при этом обучение может проводиться на любом другом языке. Система начального профессионального образования обеспечивает возможность для выбора обучающимися языка обучения. Во всех образовательных организациях изучение кыргызского, русского и одного из иностранных языков является обязательным и регламентируется образовательными стандартами.

14. Наполняемость в учебных группах дневного обучения должна быть не менее 25 человек. При изучении иностранных языков, русского языка в группах с кыргызским языком обучения, кыргызского языка в группах с русским языком обучения группы делятся на две подгруппы. Занятия по физическому воспитанию проводятся отдельно для мальчиков и девочек при наличии не менее 8 человек одного пола.

15. В группах, финансируемых за счет внебюджетных средств, наполняемость учащихся определяется согласно договору на обучение.

16. Требования к минимальной нагрузке, соотношению теоретического и производственного обучения, продолжительности практики, экзаменационных сессий, каникул, порядку завершения учебного года и проведению экзаменов устанавливаются уполномоченным государственным органом в области образования и науки в соответствии с рекомендациями уполномоченного органа в сфере здравоохранения.

17. Обучение в образовательных организациях начального профессионального образования завершается квалификационными экзаменами, для проведения которых создаются экзаменационные комиссии с участием представителя работодателя либо ассоциации по профилю обучения (председатель экзаменационной комиссии), преподавателей, мастеров производственного обучения. В необходимых случаях в состав экзаменационной комиссии включаются представители заинтересованных организаций.

18. Лицам, завершившим обучение по программам начального профессионального образования и прошедшим итоговую аттестацию, выдаются документы государственного образца о соответствующем уровне образования.

19. Лицам, освоившим образовательную программу начального профессионального образования, выдается квалификационный сертификат. Выпускникам, показавшим по итогам обучения отличное знание теории по предметам профессионального цикла, сдавшим квалификационный экзамен на отлично и получившим повышенный разряд, выдается квалификационный сертификат с отличием.

20. Лицам, освоившим интегрированную программу среднего общего и начального профессионального образования, выдается также аттестат о среднем общем образовании.

21. Лицам, освоившим программы краткосрочной профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации, выдается сертификат.

22. Лицам, освоившим образовательные программы по профессиям, связанным с работой на объектах, поднадзорных специальным организациям и ведомствам, для допуска к работе на объектах или транспортных средствах выдается удостоверение. Удостоверение может выдаваться вместе с квалификационным сертификатом или отдельно.

23. Образовательные программы начального профессионального образования могут строиться по ступеням. По окончании каждой ступени должен быть предусмотрен выпускной экзамен, по итогам сдачи которого учащийся получает квалификацию, достигнутую за время обучения. В случае досрочного окончания образовательной организации учащийся имеет право на получение документа государственного образца.

Документ государственного образца выдается также и в тех случаях, когда учащийся по уважительной причине не окончил полный курс обучения, но проучился не менее 1 года и освоил учебные программы первой ступени. В противном случае выдается справка об обучении.

24. Образовательная организация начального профессионального образования организует работу по совершенствованию деятельности в области нравственного, эстетического, правового, физического, военно-патриотического воспитания учащейся молодежи, проводит совместную работу с правоохранительными органами по профилактике правонарушений среди учащихся и организациями здравоохранения по обеспечению здорового образа жизни учащихся.

25. Для развития творческих способностей учащихся, организации досуга в образовательной организации начального профессионального образования организуется работа клубов по интересам, спортивных секций, факультативов и т.д.

26. Образовательная организация начального профессионального образования в соответствии с нормативными документами организует обучение взрослого населения, а также безработных граждан по направлениям служб занятости профессиям, востребованным на рынке труда.

27. Образовательная организация начального профессионального образования участвует в реализации международных проектов, направленных на совершенствование ее деятельности.

28. Учащимся, освоившим в профессиональном лицее интегрированную программу среднего общего и начального профессионального образования, выдается аттестат о среднем общем образовании.

29. Учащимся, освоившим общеобразовательные программы за курс общего среднего образования на "отлично" (все итоговые оценки в течение трех лет обучения по всем общеобразовательным предметам должны быть "5") и сдавшим выпускные экзамены на "отлично", выдается аттестат с отличием в соответствии с действующими инструктивными документами уполномоченного государственного органа в области образования и науки Кыргызской Республики.

30. Учащимся, окончившим профессиональное училище и сдавшим квалификационные экзамены, присваивается производственная квалификация и выдается сертификат государственного образца.

Учащимся, не допущенным к выпускным квалификационным экзаменам или не сдавшим их, выдается справка государственного образца. Повторная сдача выпускных квалификационных экзаменов разрешается не ранее чем через 6 месяцев.

Документы учащихся об окончании профессионального училища сдаются в специальную часть исправительных учреждений, хранятся в личных делах осужденных и выдаются им на руки под расписку при освобождении или досрочном освобождении из мест лишения свободы.

В случае перевода учащихся в другие исправительные учреждения администрация исправительного учреждения, откуда выбыл осужденный, направляет документ об окончании в профессиональные училища по месту перевода.

Глава 4. Организация производственной деятельности в образовательной организации начального профессионального образования

31. Для совершенствования и расширения производственной деятельности и эффективного использования материально-технической базы образовательная организация начального профессионального образования:

1) обеспечивает расширение объемов производства, номенклатуры и ассортимента изделий, видов платных услуг;

2) обеспечивает исполнение планов-прогнозов производственной деятельности;

3) организует рациональное использование учебно-производственных площадей путем создания новых и расширения действующих учебно-производственных мастерских, участков, рабочих мест;

4) устанавливает связи с органами местного самоуправления и руководителями сельскохозяйственного сектора для оказания содействия в приобретении материалов, сырья, комплектующих материалов, в строительстве сооружений;

5) проводит работу по обновлению и пополнению материально-технической базы;

6) повышает качество выпускаемой продукции;

7) обеспечивает сохранность сельскохозяйственной техники, транспортных средств и оборудования;

8) проводит списание устаревших материально-технических средств в соответствии с законодательством Кыргызской Республики о бухгалтерском учете.

32. Для прохождения производственного и теоретического обучения учащиеся объединяются в учебные группы по профессиям численностью 20-25 человек. Отдельные учебные группы в зависимости от наличия и состояния материально-технической базы комплектуются численностью 12-15 человек для производственного обучения, но не менее 6 человек. Учебные группы комплектуются из лиц, имеющих сравнительно одинаковый уровень образования, без ограничения возраста.

В филиалах профессиональных училищ при колониях-поселениях, воспитательных колониях срок обучения устанавливается 5 месяцев и наполняемость групп составляет 12-15 человек.

Глава 5. Организация методической работы в образовательной организации начального профессионального образования

33. Для оказания методической помощи инженерно-педагогическим работникам, повышения их профессионального уровня образовательная организация начального профессионального образования:

1) организует все формы методической работы: методическая (предметная) комиссия, семинар-практикум, школа передового опыта, педагогические чтения, а также индивидуальную методическую работу с инженерно-педагогическими работниками;

2) оказывает методическую помощь преподавателям и мастерам производственного обучения в улучшении качества обучения и воспитания учащихся, совершенствовании учебно-воспитательного процесса, повышении педагогического мастерства инженерно-педагогических работников и развитии педагогического творчества;

3) изучает состояние учебно-воспитательной и методической работы образовательной организации, анализирует качество знаний, умений и навыков учащихся, результаты проверочных и контрольных работ, экзаменов и оказывает помощь инженерно-педагогическим работникам в повышении эффективности и качества обучения, воспитания учащихся, научной организации педагогического труда;

4) изучает, обобщает и помогает внедрить в практику работы инженерно-педагогических работников образовательной организации передовой опыт по применению эффективных форм и методов обучения и воспитания учащихся, наглядных пособий и современных технических средств обучения;

5) организует работу по комплексному методическому обеспечению образовательных программ, совершенствованию оснащения учебных кабинетов, мастерских, лабораторий, а также разработке методических материалов, наглядных пособий, методических разработок;

6) разрабатывает рабочие учебные планы и программы, в том числе для обучения взрослого населения и безработных граждан по направлению служб занятости, а также актуальные учебные планы и программы по профессиям, не включенным в Перечень профессий, по которым ведется обучение в образовательных организациях начального профессионального образования, утвержденный Кабинетом Министров Кыргызской Республики.

Глава 6. Учащиеся образовательной организации начального профессионального образования

34. Ответственность за комплектование учащихся возлагается на директора образовательной организации начального профессионального образования.

35. Зачисление учащихся в образовательные организации начального профессионального образования производится приказом директора на основании личных заявлений абитуриентов и документов об окончании определенной ступени общего образования по итогам онлайн-поступления посредством автоматизированной информационной системы "Абитуриент Online" на сайте: https://2020.edu.gov.kg.

36. Прием и зачисление учащихся в профессиональное училище производится приказом директора профессионального училища на основании личных заявлений осужденных, согласованных с руководством исправительного учреждения.

Осужденные лица с ограниченными возможностями здоровья, мужчины и женщины, достигшие пенсионного возраста, могут по их желанию получить соответствующую профессиональную подготовку.

Профессиональное училище производит комплектование учебных групп по профессиям совместно с администрацией исправительных учреждений.

37. Абитуриенты, поступающие в образовательную организацию начального профессионального образования, должны пройти медицинское освидетельствование на предмет определения годности их по состоянию здоровья для работы по избранной профессии.

38. Учащиеся образовательной организации начального профессионального образования обеспечиваются в установленном порядке стипендией, общежитием, а учащиеся, обучающиеся 2-3 года, - питанием по нормативам, определенным для образовательной организации начального профессионального образования.

39. Учащиеся образовательной организации начального профессионального образования обязаны посещать занятия, прилежно и настойчиво овладевать знаниями и производственными навыками по изучаемой специальности, быть дисциплинированными, строго соблюдать правила поведения и техники безопасности, выполнять требования руководителей, мастеров и преподавателей, быть активными производственниками на предприятии.

40. Учащиеся не могут привлекаться к выполнению сверхурочных работ, отрывающих их от занятий, и переводиться в другие подразделения в течение всего учебного периода. В случае особой необходимости перевод учащихся в пределах республики может быть разрешен уполномоченным государственным органом в области образования и науки.

41. Учащиеся, систематически пропускающие учебные занятия без уважительных причин, уклоняющиеся от приобретения специальности, а также нарушающие правила внутреннего распорядка образовательной организации начального профессионального образования, после применения к ним всех мер общественного и дисциплинарного воздействия по решению педагогического совета отчисляются из образовательной организации начального профессионального образования.

42. Для улучшения эффективности учебного процесса, посещаемости занятий учащиеся профессионального училища не могут привлекаться администрациями исправительных учреждений к выполнению сверхурочных работ и переводиться в другие исправительные учреждения в течение учебного года, за исключением случаев, связанных с оперативными или медицинскими показаниями.

В случае перевода учащихся в другие исправительные учреждения, где функционируют аналогичное профессиональное училище, администрация профессионального училища, откуда выбыли учащиеся, производит их перевод для завершения обучения по данной профессии.

Глава 7. Руководство образовательной организации начального профессионального образования

43. Руководство деятельностью образовательной организации начального профессионального образования осуществляет директор, назначаемый на должность и освобождаемый от занимаемой должности уполномоченным органом, в порядке, определяемом Кабинетом Министров Кыргызской Республики.

44. Директор образовательной организации начального профессионального образования несет полную ответственность за качество подготовки, переподготовки учащихся всех категорий, сохранность и пополнение материально-технической базы, целевое расходование государственных средств, создает оптимальные условия для деятельности инженерно-педагогического коллектива, обеспечивает повышение квалификации инженерно-педагогических работников не реже чем один раз в 5 лет.

45. Для обеспечения выполнения требований к организации учебно-воспитательного и производственного процесса, повышения уровня квалификации инженерно-педагогических кадров в образовательной организации начального профессионального образования действуют педагогический совет, а также создаются методическая комиссия, попечительский совет, порядок работы которых определяется соответствующими нормативными документами.

46. Руководители и педагогические работники образовательной организации начального профессионального образования проходят аттестацию в порядке, определяемом Кабинетом Министров Кыргызской Республики.

47. Руководство деятельностью филиалов профессионального училища при исправительном учреждении осуществляет заведующий, назначаемый на должность и освобождаемый от должности директором профессионального училища.

Глава 8. Финансирование образовательной организации начального профессионального образования

48. Основным источником финансирования образовательной организации начального профессионального образования являются республиканский бюджет и специальные средства.

49. Дополнительными источниками финансирования могут быть:

1) средства от оказания платных государственных и муниципальных услуг;

2) средства спонсорской помощи и добровольные взносы;

3) попечительские взносы;

4) средства благотворительной или грантовой помощи;

5) средства международных институтов для проведения совместной научно-исследовательской работы;

6) средства от реализации товаров собственного производства;

7) средства, возвращаемые в республиканский бюджет в счет погашения бюджетных кредитов;

8) доходы от образовательной, учебно-производственной деятельности;

9) иные средства, определяемые Кабинетом Министров Кыргызской Республики.

50. Размер платы за контрактное обучение определяется сметой расходов, утверждаемой на каждый учебный год руководителем образовательной организации по согласованию в установленном законодательством Кыргызской Республики порядке с соответствующими государственными органами.

Сметная стоимость обучения должна включать расходы на проведение и информационное обеспечение учебного, воспитательного и научного процессов, текущее содержание образовательной организации, формирование средств на выплату заработной платы, развитие материально-технической базы и материальное стимулирование работников, социальную поддержку учащихся.

51. Образовательная организация начального профессионального образования обеспечивает экономное и целесообразное расходование материальных, трудовых и финансовых ресурсов, правильное применение действующих положений и условий оплаты труда и сохранность государственной собственности, выполняют планы-прогнозы приема и выпуска учащихся, сметы расходов на содержание образовательной организации, составляет и своевременно предоставляет бухгалтерские и статистические отчеты.

Глава 9. Реорганизация и ликвидация образовательной организации начального профессионального образования

52. Реорганизация и ликвидация образовательной организации начального профессионального образования осуществляется в соответствии со статьей 18 Закона Кыргызской Республики "Об образовании".

53. Учредителем государственных образовательных организаций начального профессионального образования является уполномоченный государственный орган в области образования и науки Кыргызской Республики.

54. Негосударственные образовательные организации начального профессионального образования реорганизуются и ликвидируются в порядке, установленном Гражданским кодексом Кыргызской Республики, Законом Кыргызской Республики "Об образовании" и другими нормативными правовыми актами.

Учредителями негосударственных образовательных организаций начального профессионального образования могут быть юридические и/или физические лица, в том числе иностранные.

55. При ликвидации образовательной организации документы хранятся в соответствии с Законом Кыргызской Республики "О Национальном архивном фонде Кыргызской Республики".

Башталгыч кесиптик билим берүү башкармалыгы

Түзүмдүк бөлүктөрдүн жана ведомстволук уюмдардын жаңылыктары

Кесиптик башталгыч билим берүү уюмунун ТИПТҮҮ УСТАВЫ

Пайдалуу шилтемелер

Мамлекеттик сайттар жана порталдар