КЫРГЫЗСТАН МЕНЕН РОССИЯ БИРДИКТҮҮ БИЛИМ БЕРҮҮ МЕЙКИНДИГИН ТҮЗӨТ: НЕГИЗГИ ПРИНЦИПТЕР ЖАНА ИШКЕ АШЫРУУГА КАРАЙ КАДАМДАР

Автор: Маалыматтык саясат сектору

29 Июль 2025 ж. 14:52

Көрүлдү: 505

Бишкек, 2025-жылдын 29-июлу. Sputnik Кыргызстан маалымат агенттигинин жана радиосунун мультимедиалык борборунда өткөн брифингде Кыргыз билим берүү академиясынын президенти Назира Дүйшеева Кыргыз Республикасы менен Россия Федерациясынын ортосунда бирдиктүү билим берүү мейкиндигин түзүүнүн келечеги тууралуу айтып берди.

Демилгени биринчи жолу Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров Петербург эл аралык экономикалык форумунун алкагында билдирген, анда ал Россия Федерациясынын Президенти Владимир Путинге бирдиктүү билим берүү мейкиндигинин принциптерин биргелешип иштеп чыгууну сунуш кылган. Андан кийин сүйлөшүүлөр Москвада улантылып, натыйжада бул идеяны иш жүзүнө ашыруу үчүн концепцияны жана жол картасын иштеп чыгуу тапшырмасы берилген.

Н. Дюшееванын айтымында, бирдиктүү билим берүү мейкиндигин түзүүнүн максаты – Евразия экономикалык биримдигинин (ЕАЭБ) алкагында тоскоолдуксуз эмгек рыногу үчүн шарттарды түзүү, анда билим берүү экономикалык өнүгүүдө негизги ролду ойнойт. Кыргызстан менен Россиянын ортосундагы билим берүү системаларын синхрондоштуруу бир нече маанилүү кадамдарды камтыйт:

* Мектептерден баштап ЖОЖдорго чейин бардыгы үчүн сапаттуу билим алууга бирдей жеткиликтүүлүктү камсыз кылуу.

* Бирдиктүү билим берүү стандарттарын жана ыкмаларын иштеп чыгуу.

* Окуучулардын жана мугалимдердин мобилдүүлүгүн жогорулатуу.

* Өлкөлөр ортосундагы дипломдорду жана сертификаттарды таануу.

* Санариптик билим берүү платформаларын интеграциялоо.

Кыргыз билим берүү академиясы окуу программаларын жана мамлекеттик стандарттарды макулдашуунун үстүндө жигердүү иштөөдө. Бул маанилүү, анткени мугалимдер аларды күнүмдүк ишинде колдонушат. Эки мамлекетте бирдей боло турган билимдердин жалпы “фундаменталдык өзөгүн” – физика, математика же биология сыяктуу предметтердин негиздерин калыптандырууга өзгөчө көңүл бурулууда. Бул балдарга окуусун эркин улантууга же чет өлкөдө иштөөгө жардам берет.

Дагы бир багыт – окуунун натыйжаларын баалоо жана таануу. Мисалы, кыргызстандык окуучунун аттестаты Россияда таанылышы керек. Бул үчүн квалификацияларды баалоонун жана таануунун салыштырма системалары иштелип чыгууда.

Үчүнчү багыт – санариптештирүү. Кыргызстандын Агартуу министрлиги шайкеш билим берүү платформаларын жигердүү өнүктүрүүдө, бул билимге жетүүнү жеңилдетет.

Педагогдор маанилүү роль ойнойт. “Газпром” мектептеринин жана Кыргыз-Россия Славян университетинин базасында орус тили жана адабияты мугалимдеринин квалификациясын жогорулатуу курстары көптөн бери өткөрүлүп келе жатат. Окутуучулар да Башкыр мамлекеттик педагогикалык университетинде билим алып жатышат, бул статистикалык маалыматтар менен тастыкталат.

Тилдик жана маданий координация да маанилүү. Кош тилдүү же көп тилдүү окутуу жана маданияттар аралык көндүмдөрдү өнүктүрүү – артыкчылыктуу милдет. 2022-жылдан бери Кыргыз билим берүү академиясы Башкыр мамлекеттик педагогикалык университети менен кызматташып келе жатат. Биргелешкен талдоо улуттук өзгөчөлүктөр, мисалы, Кыргызстандын тарыхы жана географиясы же кыргыз тили бар болсо да, эки өлкөдө предметтердин фундаменталдык негиздери окшош экенин көрсөттү. Бул айырмачылыктар өлкөдө курулуп жаткан жаңы мектептерге ылайыкташтырылууда.

Кыргыз билим берүү академиясы 2022-жылдан бери Россия Федерациясынын Агартуу министрлиги жана Башкыр мамлекеттик педагогикалык университети менен өнөктөштүктө иштеп келет. Окуу программаларын макулдашуу боюнча, өзгөчө Кыргызстандын мектептик билим берүүнүн 12 жылдык моделине өтүү шарттарында жигердүү иштер жүргүзүлүүдө. Эки моделдин – Россиядагы 11 жылдык моделдин жана Кыргызстандагы 12 жылдык моделдин алкагындагы программалардын мазмунун кантип синхрондоштуруу талданууда.

Гуманитардык колдоонун алкагында Россиядан келип жаткан окуу китептерин социалдык-маданий адаптациялоо боюнча жумушчу топту түзүү иштин маанилүү бөлүгү болду. Кыргыз тарап бул материалдарды улуттук контекстти эске алуу менен адаптациялоону камсыз кылат.

“Бүгүн биз жалпы билим берүү мейкиндигин түзүүгө карай маанилүү кадамдарды жасап жатабыз, анда эки өлкөнүн балдары бирдей мүмкүнчүлүктөргө жана сапаттуу билимге, ал эми педагогдор өнүгүү жана тажрыйба алмашуу үчүн шарттарга ээ болушат”, – деди Н. Дүйшеева.

Бөлүшүңүз