Көрүлдү: 4618
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ МИНИСТРЛИГИНИН БИЛИМ БЕРҮҮНҮН САПАТЫН БААЛОО ЖАНА МААЛЫМАТТЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫНЫН УЛУТТУК БОРБОРУНУН НЕГИЗГИ ИШИ ЖӨНҮНДӨ
ЖЫЙЫНТЫК-МААЛЫМАТ
1. Билим берүүнүн сапатын жана билим берүүнүн натыйжаларын баалоо тутумун өркүндөтүү
Мектепти баалоо тутумунун Концепциясынын долбоору Кыргыз Республикасынын Дүйнөлүк Банкынын каржылоосу менен Билим берүүнүн сапатын баалоо жана маалыматтык технологияларынын улуттук борбору тарабынан иштелип чыккан. "Мектепке чейинки жана мектептеги билим берүүнүн сапатын баалоо тутумунун Концепциясы" долбоору 2020-жылдын февраль айында Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин коллегиясында каралды. Коллегиянын 2020-жылдын 19-февралындагы N1/8 "Мектепке чейинки жана мектептеги билим берүүнүн сапатын баалоо тутумунун Концепциясы жөнүндө" чечимин аткаруу максатында, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги 2020-жылдын 11-июнунда 449/1 "Мектепке чейинки жана мектептеги билим берүүнүн сапатын баалоо тутумунун Концепциясын бекитүү жөнүндө" буйругун чыгарган. Мектептеги билим берүүнү баалоо тутумунун класс ичиндеги баалоо, жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестация жана экзамендер/стандартташтырылган тесттер тутумун, ошондой эле улуттук жана эл аралык тандалма изилдөө жана мониторингди камтыган бирдиктүү концепциясы иштелип чыккан. Ошондой эле жол картасы (аны ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планы) иштелип чыккан.
2. Жалпы билим берүүчү мектептердин окуучуларын ыктыярдуу тесттен өткөрүүнү уюштуруу жана өткөрүү
БСБМТУБ ыктыярдуу негизде жалпы билим берүүчү мектептердин окуучуларын республикалык тесттен өткөрүү, башкача айтканда, альтернативдүү мамлекеттик жыйынтыктоочу (жыйынтыктоочу) экзаменди өткөрдү. Жалпы билим берүүчү мектептеринин педагогикалык кеңештери окуучулардын арызы боюнча негизги тесттин натыйжаларын көчүрүү (10-класс) жана жыйынтыктоочу (9 жана 11-класстар) сынак баалары (оозеки экзамендер) катары эсептөөгө укуктуу.
2019-2020 окуу жылындагы экинчи ыктыярдуу тест 2020-жылдын февраль-март айларында өткөрүлдү. Тестке катышкандардын саны: 9-класс - 25820 окуучу, 10-класс - 6508 окуучу, 11-класс - 9223 окуучу, бардыгы: 41551 окуучу. Тесттин жыйынтыгы район жана шаар борбору тарабынан өз убагында чыгарылып жиберилген. Окуучулар тесттердин жыйынтыктарын КР БИМдин БСБМТУБнын www.ntc.kg веб-сайтына жарыяланды.
Пандемияга байланыштуу 9, 10 жана 11-класстын окуучулары үчүн мерчемделген негизги тест өткөрүлгөн жок.
3. 9 жана 11-класстарда жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестацияны (ЖМА) өткөрүү
2020-жылдагы пандемияга байланыштуу 9 жана 11-класстардагы ЖМА форматы өзгөртүлгөн. Ар бир мектепте Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин жоболорунун негизинде Предметтик комиссиялар түзүлдү. Предметтик комиссиялар окуучулардын экзамендик бааларын текшерүү, практикалык, лабораториялык иштердин натыйжаларын, ошондой эле чейрек, жарым жыл жана жылдык жетишкендиктерин эске алуу менен аныкташты.
Билим берүүнүн сапатын жана маалыматтык технологияларды баалоо боюнча улуттук борбор төмөндөгү төрт милдеттүү сабак боюнча тесттик тапшырмаларды жана ИГА өткөрүүнүн баалоо критерийлери боюнча көрсөтмөлөрүн сунуш кылды:
1. XI класстар үчүн: эне тили жана адабияты (кыргыз, орус, өзбек жана тажик), математика (алгебра), тарых, орус, өзбек жана тажик тилдеринде окуткан мектептер үчүн кыргыз тили жана окутуу кыргыз тилинде жүргүзүлгөн мектептер үчүн орус тили.
2. IX класстар үчүн: эне тили (кыргыз, орус, өзбек жана тажик), математика (алгебра), тарых, орус, өзбек жана тажик тилдеринде окуткан мектептер үчүн кыргыз тили жана окутуу кыргыз тилинде жүргүзүлгөн мектептер үчүн орус тили.
Сабактар боюнча тесттик тапшырмалардын базасы 2020-жылдын 20-майында Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин сайтына, ал эми тесттик тапшырмалардын туура жооптору жана баалоо чен-өлчөмдөрү 2020-жылдын 25-майында жайгаштырылды.
4. Мектеп окуучуларынын билим жетишкендиктерин баалоо (диагностикалык тесттер)
Жалпы билим берүүчү уюмдарда аралыктан окутуу киргизилгендигине байланыштуу, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги 3-11-класстын окуучуларына аралыктан (ыктыярдуу) тест өткөрүү жолу менен баалоону сунуш кылды. Сентябрдан майга чейин, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин сайтында https://oku.edu.gov.kg/ru/testy/ жана БСБМТУБдун www.ntc.kg. сайтына мектеп мугалимдерине жардам берүү үчүн 3-класстан 11-класска чейинки 14 предмети боюнча эки тилде тесттер жарыяланды. Иштерди баалоо туура жооптордун жана упайларды беш баллдык баалоо тутумуна өткөрүү шкаласынын негизинде жүргүзүлдү. Жалпысынан окуу жылына карата сайтка 9045 (тогуз миң кырк беш) тесттик тапшырма жайгаштырылды.
5. Аккредитация жараянында окуучулардын билим деңгээлин баалоо
Билим берүүнүн сапатын баалоо жана маалыматтык технологиялардын улуттук борбору Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин билим берүү уюмдарына тышкы баа берүү боюнча ыйгарым укуктуу органы болгон.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2017-жылдын 16-июнундагы No381 Токтомун жана (2017-жылдын 13-ноябрындагы No1374/1 жана 2017-жылдын 30-ноябрындагы No1481/1) буйруктарын аткаруу максатында, тест аркылуу окуучулардын билим деңгээлин баалоону жүргүзгөн. Бул үчүн ар бир аккредитациядан өтүүчү билим берүү уюму менен биргеликте тест болуучу предметтердин тизмеси аныктаган.
2020-жылдын биринчи жарым жылдыгында 122 мамлекеттик жалпы билим берүү уюмдарында, 5 кесиптик лицейде жана 11 жеке менчик мектептерде жалпы билим берүүчү уюмдарды тышкы баалоону жүргүздү.
6. Окуучулардын жетишкендиктерин баалоо жараянын автоматташтыруу. 11-классты "Алтын тамга" артыкчылык аттестатына талапкер бүтүрүүчүлөргө компьютердик баалоону ишке ашыруу
2020-жылы "Алтын тамга" онлайн режимде планшет колдонуу менен жаңы санариптик форматта өткөрүлдү. Санариптик тест форматы Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин 2020-жылдын 26-майындагы N390/1 буйругу менен бекитилген “Орто жалпы билим берүүчү билим берүү программалары үчүн жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестацияны "Алтын тамга" санариптик тест түрүндө өткөрүү жөнүндө жобонун" талаптарынын алкагында ишке ашырылды.
"Алтын тамганы" өткөрүүчү болуп Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин Билим берүүнүн сапатын жана маалыматтык технологияларды баалоо боюнча Улуттук борбору (мындан ары - НТСОКОИТ) дайындалган.
"Алтын тамга" 2020-жылдын 12-июнунан 18-июнуна чейин Бишкек, Ош, Жалал-Абад, Баткен, Талас, Нарын жана Каракол шаарларында өттү.
COVID-19 пандемиясынын жайылышына байланыштуу кырдаал эске алынып, эки негизги талап так сакталды:
1. Тест өтүүчү борборлорундагы санитардык талаптар (имараттарды дезинфекциялоо, социалдык аралыкты сактоо, жеке коргонуу каражаттарынын болушу ж.б.);
2. Техникалык жабдууларды онлайн программаны колдонуу менен ушул формат боюнча тесттик материалдар менен камсыздоо.
Тесттин жыйынтыгын чыгаруу автоматташтырылган, ошондуктан окуучуларынын тестинин натыйжаларынын акыйкаттуулугу натыйжаларды жеринде ыкчам берүү менен камсыздалган. Ар бир өтүнмө ээси ар бир предмет боюнча өзүнүн жыйынтыктарын электрондук (планшеттик дисплейде) жана кагазда (протокол түрүндө) алды, ал "ырасталды" жана (же) "тастыкталган жок" деген белгилерге кол койгон.
"Алтын тамгага" 545 билим берүү уюмдарынын талапкерлери катышышты, өтүнмө берген 1398 талапкердин ичинен 1250 талапкер катышты, анын ичинде:
- 726 - окутуу кыргыз тилинде;
- 496 - окутуу орус тилинде;
- 28 - өзбек тилинде окутуу.
Орто жалпы билим берүүчү мектепти артыкчылык аттестатын алуу укугу 234 катышуучу тарабынан тастыкталды, бул алардын жалпы санынын 18,7% түздү:
2020-жылдын 29-декабрында БСБМТУБ Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин коллегиясына "2019-2020-окуу жылына артыкчылык аттестатына ээ болгон жалпы орто билим жөнүндө сертификатка талапкерлерди санариптик тесттин жыйынтыгы жөнүндө" жыйынтык-маалымдама берди.
7. "Бирге окуу сонун" долбоорунун алкагында тил предметтерин окутуунун сапатын жогорулатууга багытталган ылайыкташтырылган тутумдун негизинде тил компетенттүүлүгүн санариптик баалоону киргизүү.
ЮНИСЕФтин "Бирге окуу сонун" долбоорунун алкагында көп тилдүү жана инклюзивдик билим берүү боюнча билим берүү мекемелеринде 1-4-класстын окуучуларынын окуу жана түшүнүүсү боюнча сынамак компьютердик тестин өткөрдү.
- Төрт тилде (кыргыз, орус, өзбек, тажик) окуу жана түшүнүү боюнча тест;
- окуучу үчүн анкета;
- тестти өткөрүү жөнүндө нускаманы иштеп чыккан.
Изилдөө 10 инклюзивдик мектептерде жүргүзүлдү. Окуучулардын жыйынтыгы тез арада билим берүү уюмдарына чыгарылып берилди.
Кыргыз Республикасында баалоо тутумун жана инклюзивдик билим берүүнү өнүктүрүү боюнча долбоордун алкагында башталгыч класстын окуучуларынын арасында окуу жана түшүнүү жөндөмдөрүн диагностикалык текшерүүнүн жыйынтыктары жөнүндө жыйынтык-маалымдама- ЮНИСЕФке "Бирге окуу сонун " долбооруна тапшырылды.
Башталгыч класстын окуучуларынын окуу жана түшүнүү жөндөмдөрүн баалоо ЮНИСЕФ тарабынан каржыланган « Бирге окуу сонун» программасына катышкан пилоттук мектептердеги окуучулардын ишмердүүлүгүнүн жалпы мониторингинин маанилүү бөлүгү болуп саналат. Изилдөөнү аткаруучу болуп Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин алдындагы Билим берүү жана маалыматтык технологияларды баалоо боюнча улуттук борбор (БСБМТУБ) дайындалган.
БСБМТУБ тун ДОЛБООРЛОРГО КАТЫШУУСУ
8. PIAAC куралы - бойго жеткен калктын математикалык жана компьютердик сабаттуулугун баалоо
PIAAC - бул чоңдордун (16-65 жаштагылар) негизги көндүмдөрүн изилдөө боюнча эл аралык ири изилдөө, дүйнөнүн 40ка жакын өлкөсү катышат.
PIAAC Эл аралык уюмдар консорциумуна мүчө өкмөттөрдүн жана Экономикалык Кызматташтык жана Өнүгүү Уюмунун (OECD) биргелешкен долбоору.
Изилдөө адамдардын маалыматты окууга жана башкалар менен баарлашуу үчүн колдонуу жөндөмүн текшерет. Чоңдордун ар кандай жазма булактардан алынган маалыматтарды түшүнүү жана колдонуу жөндөмдүүлүгү менен математикалык маалыматтарды колдонуу жөндөмдүүлүгү.
Кыргыз Республикасында PIAAC Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин Билим берүүнүн сапатын жана маалыматтык технологияларды баалоо боюнча улуттук борбору тарабынан, Дүйнөлүк Банктын Кыргыз Республикасында каржылык колдоосу менен өткөрүлдү.
Изилдөөгө Кыргыз Республикасынын 2500дөн ашуун тургундары катышкан. Тандоону түзүү үчүн Кыргыз Республикасынын калкынын расмий статистикалык маалыматтары колдонулган. PIAAC изилдөөсүнүн катышуучусун тандалуу мүмкүнчүлүгүнүн бардыгы бирдей болушу тандоонун негизги принциби болду. Ошентип, изилдөөнүн ар бир катышуучусу уникалдуу жана пропорциялуу, Кыргызстандын калкын негизги социалдык-демографиялык мүнөздөмөлөр боюнча: жынысы, жашы, билими, кесиби жана жашаган жери боюнча чагылдырат.
PIAAC изилдөөсү Эл аралык уюмдар консорциуму жана OECD тарабынан иштелип чыккан бардык катышуучу өлкөлөр үчүн методикалык форманы колдонуп, ноутбуктарды жана атайын программаны колдонуу менен жүргүзүлдү.
Изилдөөнүн натыйжалары төмөнкү мүмкүндүктөрдү берет:
• өмүр бою билим берүү тутумун өркүндөтүү боюнча конкреттүү чараларды көрүү;
• Кыргыз Республикасынын эрезеге жеткен калкынын потенциалынын жана атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүнүн көзкарандысыз эл аралык баасын алуу.
9. Кыргыз Республикасынын жалпы билим берүүчү мекемелеринде билим сапатын жогорулатуу үчүн, түзүүчүлөрдүн, эксперттеринин жана мугалимдеринин потенциалын күчөтүү
9.1. 2020-жылдын 9-10-январь күндөрү КР БИМнин БСБМТУБ окутуу орус тилинде жүргүзүлгөн мектептердин кыргыз тили мугалимдери үчүн: "Педагогикалык тест жүргүзүүнүн теориясы жана практикасы" деген темада окутуу семинарын өткөрдү. Бишкек шаарынын жана Чүй облусунун мектептеринин 25 мугалими тренингге катышты.
Семинардын максаты окутуучуларды тест практикасынын учурдагы абалы, педагогикалык тесттердин классификациясы, аларга коюлган талаптар, тесттик тапшырмалардын статистикалык анализинин негиздери менен тааныштыруу болду. Ошондой эле мамлекеттик тилдеги деңгээлди баалоо маселелери чагылдырылып, (Кыргызтест тутуму боюнча) баса белгиленди.
Семинар практикалык тапшырмалар, аларды тааныштыруу (презентация) жана талкуулоо боюнча топтук иштөө форматында өттү. Педагогикалык кызматкерлер жамаатына тест түрүндө тапшырмаларды кандайча түзүү керектиги боюнча иш жүзүндөгү сунуштар берилди.
БСБМТУБнун директору Б.Шамшидинова
Аткаруучу
З.Жамакеева
0312662263