Жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестация 2018-2019

Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги 2018-2019-окуу жылында Кыргыз Республикасынын бардык типтеги жана менчик түрүндɵгү жалпы билим берүү уюмдарында негизги жалпы жана жалпы орто билим берүүнүн билим берүү программалары боюнча жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестациясын өткөрүү максатында жана төмөнкү предметтер боюнча жыйынтыктоочу аттестациянын форматынын өзгөрүүсүнө ылайык  райондук (шаардык) билим берүү бөлүмдөрүнүн усулчулары, мектептердин жетекчилери жана мугалимдер үчүн  нускама – усулдук  каттарды жарыялайт:

1. ХI класста (кыргыз, орус, өзбек жана тажик) эне тили жана адабияты боюнча эссени жазуу жана аны баалоо;
2. IX класста (кыргыз, орус, өзбек жана тажик) дилбаяндын элементтерин камтыган баяндама жазуу жана аны баалоо;
3. IX класста (алгебра) математика боюнча тест түрүндө жазуу иштерин жазуу жана аны баалоо;
4. Окутуу орус, ɵзбек жана тажик тилдеринде жүргүзүлгөн мектептер үчүн кыргыз тили боюнча жана окутуу кыргыз тилинде жүргүзүлгөн мектептер үчүн (IX, ХI класстар) орус тили боюнча комплекстүү тест жазуу жана аны баалоо.

Тест тапшырмаларынын саны жана формасы, тест материалдары ар бир предметтин профили жана окутуу тили боюнча түзүлгөн тесттин спецификациясы менен аныкталат. Тесттин спецификациясы Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги тарабынан иштелип чыгат. ЖМАнын материалдары салынган жабык пакеттерди  министрлик  даярдап, билим берүүнүн мамлекеттик башкармалыгынын аймактык органдарына өткөрүп берет, андан кийин  пакеттерди жалпы билим берүү уюмдары кабыл алышат. Материалдарды өткөрүп алууда ар бир билим берүү уюму   сынак үчүн  үчүн зарыл болгон бардык материалдарды текшерип алат.

Мектептин предметтик комиссиясы (мындан ары текстте – ПК) Жободо белгиленген тартипте окуучулардын сынак иштерин өткөрүүнү жана баалоону жүргүзөт.

Жазуу сынак иштери бардык мектептерде жергиликтүү убакыт боюнча эртең мененки саат 9:00дө башталат. ПКнын мүчөлөрү сынактык материалдар салынган пакетти сынак башталганга чейин 1 саат эрте ачышат. Пакеттеги түп нусканы класстагы окуучунун санына жараша эки вариантта басып көбөйтүү керек. Материалдарды көбөйтүүгө берилген убакытты бүтүрүүчүлөргө нускама берүү үчүн пайдалануу зарыл. Нускама сынак ишин жазуу боюнча эрежелерди жана талаптарды камтыйт.

Окуу предмети боюнча сынактын убактысына даярдык иш-чараларына бɵлүнгɵн убакыт (окуучуларга нускама берүү, сынак материалдары салынган пакеттерди ачуу, КӨЧМдерди көчүрүү ж.б.) кирбейт. Сынактын узактыгы 4 саат жана андан көп убакыт болсо, анда ПК менен макулдашуунун негизинде окуучуларга (15-20 мүнөттүк) танапис берилет.

Жазуу иштерин текшерүү ПК тарабынан аларга берилген туура жооптордун жана баалоо критерийлеринин негизинде мектепте өткөрүлөт. Сынак иши көрсөтүлгөн критерийлер боюнча баллдарды кошуу жолу менен жана аларды беш баллдык баалоо системасына өткөрүү менен бааланат.

Эгерде окуучу сынактан канааттандырарлык эмес деген баа алса, окуучунун жеке арызын педагогикалык кеңештин сунуштамасы жана жалпы билим берүү уюмунун буйругу менен ага ЖМАны кайрадан өтүүгө уруксат берилет.

Сынактарды өткөрүүнүн формалары

1.  XI класста эне тили жана адабияты боюнча жазуу сынагы (кыргыз, орус, өзбек жана тажик) эссе формасында өткөрүлөт. Сынакка 5 астрономиялык саат берилет. Эссенин темалары министрлик тарабынан аныкталат. Бүтүрүүчүлөрдүн тандоосуна ар түрдүү көйгөйлөрдү камтыган 3 текст сунушталат:

• көркөм текст – проза;
• көркөм текст – поэзия;
• публицистикалык текст.

Эссенин көлөмү 150 сөздөн кем эмес жана 300 сөздөн көп эмес болушу керек. Эссени жазууда окуучу өз позициясын көркөм чыгармалардын мазмунуна, жана ошондой эле өзүнүн турмуштук тажрыйбасына таяп (жеке таасирленүүсү, өздүк ой жүгүртүүлөр, билимдер ж.б.) аргументөөсү керек.

2. Эне тили боюнча жазуу сынагы (кыргыз, орус, өзбек жана тажик) IX класста дилбаяндын элементтерин камтыган баяндама формасында жазылат. Баяндама даяр тексттин трансформациясынан өз айтымдарын жаратууга өтүүчү зарыл метод болуп эсептелет да, окуучулардан орфографиялык жана пунктуациялык көндүмдөрдөн башка кептик жөндөмдөрдү да талап кылат. Сынакка 4 астрономиялык саат берилет. Баяндаманын тексти бардыгы үчүн бирдей болот. Текст эки жолу окулат. Биринчи жана экинчи окуунун ортосунда текстти маани берип түшүнүү үчүн 3-4 мүнөт берилет. Сунушталган тексттин көлөмү 250-300 сѳздү түзсө, анда анын негизинде жазылган баяндаманын кѳлѳмү да ошончо болуп, ичинде камтылган дилбаяндын элементтеринин кѳлѳмү 80 сѳздѳн кем болбошу же берилген тексттин үчтѳн бир бѳлүгүн түзүшү керек.

Эскертүү: эне тили боюнча жазуу иштери эки баа менен бааланат: биринчиси мазмунуна жана кебинин калыптанганына (кептик нормаларды жана стилдик каражаттарды тандоо эрежелерин сактоо), экинчиси – орфографиялык, пунктуациялык жана грамматикалык нормалардын сакталгандыгына коюлат.

3. Математика боюнча жазуу сынагы IX класстарда (алгебра) комплекстүү тест жазуу формасында өткөрүлөт жана IX класстардын окуучуларынын базалык жөндөмдөрдү өздөштүрүүсүн жана математикалык билимдер боюнча практикалык көндүмдөрдү күнүмдүк турмушта колдоно билүүсүн текшерүүгө багытталган.

Математика боюнча тапшырмалар окутуу программасынын деңгээлине ылайык (базалык жана тереңдетилип окутулган) түзүлгөн. Сынакка 4 астрономиялык саат берилет, ал эми профилдик класстар үчүн – 5 саат.

          Тест үч бөлүктөн, 25 тапшырмадан турат:

• 1-бөлүк – бир жоопту тандоо тапшырмалары (20 тапшырма);
• 2-бөлүк – кыска жооп бере турган тапшырмалар (2 тапшырма);
• 3-бөлүк – кеңири жооп бере турган тапшырмалар (3 тапшырма).

Аткарылган тестти тариздөөдө сынак тапшырмаларын аткаруунун төмөнкү талаптарын сактоо зарыл:

• бардык тапшырмалар толугу менен аткарылышы керек;
• тариздөөдө жана жазгандарында каталар жок болушу керек;
• 3-бөлүктү чыгаруу кадамдык жана логикалык ыраатуулук менен аткарылышы керек;
• тапшырмалар рационалдуу жол менен аткарылышы керек.

Тапшырмаларды текшерүү Тиркемедеги баалоонун критерийлеринин негизинде жүргүзүлөт.

4. Окутуу орус, ɵзбек жана тажик тилдеринде жүргүзүлгөн мектептер үчүн кыргыз тили боюнча жана окутуу кыргыз тилинде жүргүзүлгөн мектептер үчүн орус тили боюнча жазуу сынагы (IX, XI класстар)

Мамлекеттик/расмий тилдер боюнча комплекстүү жазуу тесттери IX, XI класстардын окуучуларынын функционалдык сабаттуулугун текшерүүгө багытталган. Тест 3 бөлүктөн турат:

1-бөлүк. Тесттин максаты – предметтик стандарттарда жана программаларда аныкталган коммуникативдик маселелерди чечүү үчүн зарыл болгон тилдик компетенциянын калыптануу деңгээлин текшерүү.

2-бөлүк. Тесттин максаты – окуу боюнча берилген коммуникативдик маселелерди чечүү үчүн окуучунун сүйлөө көндүмдөрүнүн жана шыгынын калыптануу деңгээлин текшерүү.

3-бөлүк. Тапшырмалуу жат жазуу (11-класстын окуучулары үчүн гана)

Жат жазуу беш баллдык тутум боюнча бааланат. XI класс үчүн жат жазуунун көлөмү – 110-125 сөз.

Эскертүү: тааныш эмес сөздөр жана сүйлөмдөр түшүндүрүлүп, татаал кыскартылган сөздөр аббревиатурасы менен кошо доскага  жазылат.

Жат жазуу Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин 2017-жылдын 19-апрелиндеги №473/1 буйругундагы нормаларга ылайык бааланат.

ЖМАны уюштуруу жана өткөрүү маселелери боюнча катышуучуларга маалымдоо КРдин БИМдин жобосу, буйругу жана ЖМАны нускама-методикалык каттар менен тааныштыруу билим берүү уюмдарын жана билим берүүнүн аймактык органдарын жалпыга маалымат берүү каражаттары «Кут Билим» газетасы жана аймактар менен он-лайн байланышын түзүү аркылуу жүргүзүлөт.

Жогоруда айтылгандардын негизинде Бишкек жана Ош шаарларынын Билим берүү башкармалыктарынын жетекчилерине, райондук (шаардык) билим берүү бөлүмдөрүнүн башчыларына жана жалпы билим берүү уюмдарынын директорлоруна,  бардык жалпы билим берүү уюмдарынын жетекчилеринин, мугалимдердин жана ата-энелердин арасында областтык координациялык борборлордун, билим берүү институттарынын, райондук (шаардык) билим берүү бөлүмдөрүнүн методисттерин жыйынтыктоочу аттестациянын форматтары менен тааныштыруу боюнча кеңири маалыматттык иштерин жүргүзүү керектигин эске салабыз.

Өткөрүлгөн иштер боюнча маалыматты Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигине 2019-жылдын 20-майына чейин жиберүү зарыл.

Тиркемелер:

• 01_Нускама-усулдук_кат_эне_тили_жана_адабияты_эссе _11-класс
• 02_Нускама-усулдук_кат_эне_тили_жана_адабияты_баяндама_9-класс
• 03_Үлгү_баяндама_тексти_кыргыз_тили_жана_адабияты_9-класс
• 04_Нускама-усулдук_кат_алгебра_9-класс
• 05_Тесттин_үлгүсү_алгебра_9-класс
• 06_Нускама-усулдук_кат_мамлекеттик_жана_расмий_тилдер_9_жана_11-класс
• 07_Тесттин_үлгүсү_мамлекеттик_тил_9-класс
• 08_Тесттин_үлгүсү_мамлекеттик_тил_11-класс

Тиркемелер өзбекче:

• 01_Она_тили_ва_адабиет_бўйича_инструктив-методик тавсиянома_11-синф_эссе_узбек_тили
• 02_Она_тили_ва_адабиет_бўйича_инструктив-методик_тавсиянома_9-синф_баён_узбек_тили
• 03_Она_тили_ва_адабиет_бўйича_баён намунаси_9-синф_узбек_тили

Басма түрү